Narodziny radia i krótka historia
Radio rozpoczęło działalność w 1920 roku. W tym okresie próby nadawcze wykonywało Polskie Towarzystwo Radiotechniczne z siedzibą w Warszawie. Prekursorami stworzenia rozgłośni radiowej byli Zygmunt Chamiec oraz Tadeusz Sułowski – założyciele i właściciele spółki Polskie Radio, która w roku 1925 rok rozpoczęła nadawanie [1]. W latach 20. XX wieku radio nie miało jeszcze charakteru masowego, było raczej kosztowną ciekawostką. Z czasem jednak jego rola społeczna znacznie wzrosła, za sprawą rozwoju technologicznego, radio stało się medium bardzo dostępnym i miało charakter medium demokratycznego, umożliwiało bowiem kontakt z wytworami kulturowymi ludziom, których kompetencje komunikacyjne były ograniczone. Z czasem radio upowszechniło się na tyle, że – po krótkim okresie wspólnego słuchania – odbiorniki stały się dostępne dla przeciętnie sytuowanej rodziny [2]. Siłą radia było słowo mówione, które mogło docierać do ogromnych i rozproszonych audytorów, ale równie istotną rolę odgrywała w nim muzyka. W latach 30. XX wieku radio i przemysł fonograficzny połączyły siły, tworząc tzw. złotą erę radiofonii [3]. Na lata 40. XX wieku przypada okres największej świetności radia, potem wraz z pojawieniem się telewizji, radio traci swoją dominującą pozycję wśród audytorium [4]. Od początku radio umożliwiało pełnienie wielu funkcji społecznych. Nowy wynalazek umożliwiający przekazywanie informacji miał dużą siłę oddziaływania na kulturę oraz świadomość polityczną i społeczną odbiorców. Radio stanowiło też ważny nośnik propagandy politycznej, wykorzystywanym m.in. przez Adolfa Hitlera do upowszechniania swojej ideologii [3].

Tym co wyróżnia radio na tle innych mediów i co decyduje o jego specyfice to:

1. tworzenie zróżnicowanych treści, ze względu na dużą ilość kanałów;
2. tania produkcja i elastyczność, co umożliwia szybką i częstą zmianę komunikatów reklamowych;
3. wygodne odbiór i brak istotnych ograniczeń czasowych i przestrzennych w korzystaniu z radia dla użytkowników;
4. możliwość odbierania radia w czasie rzeczywistym i jednocześnie radio nie wymaga pełnego zaangażowania słuchacza i może być łączona z rutynowymi czynnościami;
5. zindywidualizowany użytek;
6. potencjał współuczestnictwa odbiorców w tworzeniu programów [4];
7. możliwość odbioru przekazu w ruchu też stanowi olbrzymi atut radia i wyróżnia to medium na tle innych środków przekazu. Poza odbiornikami samochodowymi, wraz z rozwojem technologii, słuchanie radia możliwe jest m.in. przez telefony komórkowe i smartfony [5].

Formatowanie radia
Medialne koncerny muszą formatować swoje oferty programowe, aby z jednej strony – przyciągnąć jak największą liczbę reklamodawców, z drugiej – jak najlepiej określić grupę docelową swoich odbiorców [6]. Formatowanie związane jest z konstrukcją takiej oferty programowej, która spowoduje ściągnięcie jak największej liczby słuchaczy spełniających kryterium, jakim jest wybrana grupa docelowa, dla której radio tworzy swoją ofertę [1].

Formatowanie zmieniło:

1. rolę spikera/prezentera radiowego. Muzyka często prezentowana jest z tzw. selectora (program komputerowy, który programuje radiową ramówkę), ograniczając tym samym obecność prezentera do minimum. Wypowiedzi spikerów sprowadzają się dziś do krótkich, kilkusekundowych wypowiedzi;
2. wymogło zwiększenie interakcji z odbiorcą. Obecnie słuchacze zachęcani są do wypowiedzi natychmiast po zakończonej audycji, czy to telefonicznie czy elektronicznie w postaci e-maili. Powstają audycje typy all-in lub talkradio, podczas których prowadzący rozmawia ze swoimi słuchaczami. Rozmowy takie często przybierają postać konkursową;
3. przyczyniło się do powstania nowych form gatunkowych – audycje ewoluują wraz z założeniami profilowymi danej rozgłośni, wpływając na dobór materiału, sposób jego przetworzenia i kompozycję;
4. funkcja rozrywkowa dominuje dziś nad informacyjną, kulturową, czy edukacyjną – zanika reportaż czy słuchowisko (stan ten wymuszony jest przez niską słuchalność odbiorców, a co za tym idzie – małe zainteresowanie czasem antenowym reklamodawców);
5. klasyczne formy gatunkowe musiały ustąpić miejsca tzw. blokom programowym, skomponowanym z nowych, ciągle ewoluujących (w miarę potrzeb) form radiowych, które tworzą moduły poświęcone określonym tematom, np. gospodarce, gotowaniu, kulturze itp.;
6. Interaktywność wzmacnia też budowanie na antenie swoistej wspólnoty ze słuchaczami poprzez używanie potocznego języka przez dziennikarzy radiowych, ich emocjonalne i spontaniczne zachowanie, np. głośne wybuchy radości, gdy ktoś wygra główną nagrodę w konkursie, czy zwracanie się do odbiorców po imieniu, per ty [6].

Radio w dobie nowych mediów
Pojawienie się technologii cyfrowych i nowych mediów od początku XXI wieku wymusiło na radiu wprowadzenie wielu zmian:

1. dominacja wykorzystania fal ultrakrótkich (FM);
2. dystrybucja sygnału radiowego – coraz częściej cyfrowego – za pomocą satelitów, a także i kabla (z wykorzystaniem włókien światłowodowych);
3. wspomaganie komputerowe redagowania i zarządzania stacją oraz archiwizowania zbiorów fonicznych;
4. rozwijanie nagrań, montażu i emisji w systemie cyfrowym oraz odbioru w systemie DigitalAudio Broadcasting (DAB);
5. rozwijanie usług dodatkowych, np. w systemie Radio Data System (RDS);
6. wykorzystanie multimediów;
7. obecność w sieci Internetu, również w systemie real-audio [1].

Zmiany technologiczne powodują i w najbliższych latach będą powodowały konieczność wykorzystywania przez radio nowoczesnych rozwiązań technologicznych, by lepiej odpowiadać potrzebom swoich odbiorców.

Radio internetowe
Za pomocą sieci można już słuchać paręset tysięcy rozgłośni z całego świata, większość stacji emituje program zarówno tą internetową i radiową. Niemal każda rozgłośnia ma swój internetowy odpowiednik, a kilkaset polskich stacji nadaje tylko w Internecie (tzw. web stream) [6]. Niektóre rozgłośnie decydują się na nadawania audycji, równocześnie poprzez internet i tradycyjnie drogą radiową. Mamy wówczas do czynie a z radio stream lub simulcast [6]. Dziś radio dziś jest dostępne na platformach satelitarnych, w internecie oraz aplikacjach mobilnych, a rozgłośnie radiowe nadające tradycyjnie, oprócz swojego sieciowego odpowiednika, pod swą marką tworzą jeszcze inny, mocno sformatowany internetowy kanał, dostępny tylko w Internecie (tak robi np. radio RMF czy Radio Zet), żeby przyciągnąć uwagę sfragmentyzowanej widowni nowych mediów [6].

Słuchanie radia w Polsce
Według badań prowadzonych w 2016 roku słuchanie radia jest w Polsce zjawiskiem popularnym i powszechnym. Blisko \( 75\% \) Polaków słucha radia co najmniej raz w tygodniu, natomiast \( 51,4\% \) słucha radia codziennie. Mężczyźni słuchają radia częściej niż kobiety. Im wyższe wykształcenie, tym częściej pojawiały się deklaracje o codziennym słuchaniu radia. Badani powyżej 60 roku życia istotnie częściej niż pozostali respondenci, przyznawali się do niesłuchania radia w ogóle ( \( 25,3\% \)). Blisko \( 75\% \) badanych jako miejsce słuchania radia wskazało dom a nieomal połowa ( \( 48,3\% \)) słucha radia w samochodzie. Na kolejnym miejscu wymieniano słuchanie radia w pracy – \( 20\% \) w skali całej próby słuchaczy (a wśród pracujących – \( 31,3\% \)). Radio towarzyszy również \( 6\% \) osób podróżujących komunikacją miejską. Aktualna oferta programowa została przez blisko \( 73\% \) słuchaczy oceniona jako wystarczająca (zob. https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/wnioski-z-raportu-dot.-cyfryzacji-radia).